Πώς σχετίζεται η ψυχική υγεία με το έντερό μας; Επιστήμονες από την Ιατρική Σχολή Duke-NUS και το Εθνικό Ινστιτούτο Νευροεπιστημών ανακάλυψαν μια κρίσιμη σύνδεση ανάμεσα στα εντερικά μικρόβια και την αγχώδη συμπεριφορά.

Η έρευνά τους, που δημοσιεύεται στο EMBO Molecular Medicine, υποδηλώνει ότι οι ινδόλες, μικροβιακοί μεταβολίτες, παίζουν σημαντικό ρόλο στη ρύθμιση της εγκεφαλικής δραστηριότητας που συνδέεται με το άγχος. Το εύρημα αυτό ανοίγει συναρπαστικές δυνατότητες για πιθανές θεραπείες με βάση τα προβιοτικά, που θα μπορούσαν να φέρουν επανάσταση στη θεραπεία της ψυχικής υγείας.

Η σημασία των νέων ευρημάτων σε έναν κόσμο αυξανόμενης επιβάρυνσης της ψυχικής υγείας

Τα διαθέσιμα στοιχεία δείχνουν ότι ο επιπολασμός των διαταραχών της ψυχικής υγείας αυξάνεται με την πάροδο των ετών. Σύμφωνα με την τελευταία πανεθνική μελέτη στη Σιγκαπούρη, 1 στα 7 άτομα στη έχει βιώσει κάποια διαταραχή ψυχικής υγείας, με την πλειονότητα των περιπτώσεων να αφορούν σε καταθλιπτικές και αγχώδεις διαταραχές.

Θέλοντας, λοιπόν, να εμβαθύνουν στον ρόλο των εντερικών μικροβίων στην στην αγχώδη συμπεριφορά, οι ερευνητές διεξήγαγαν προκλινικές μελέτες, όπου παρατήρησαν ότι τα ζώα που δεν εκτέθηκαν σε ζωντανά μικρόβια, παρουσίασαν πιο έντονη αγχώδη συμπεριφορά, συγκριτικά με όσα είχαν φυσιολογικό εντερικό μικροβίωμα. Περαιτέρω εξέταση αποκάλυψε ότι αυτό το άγχος συνδεόταν με αυξημένη δραστηριότητα στη βασική αμυγδαλή (BLA), μια περιοχή του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνη για την επεξεργασία συναισθημάτων, όπως ο φόβος και το άγχος. Σε μοριακό επίπεδο, η ομάδα εντόπισε μια σύνδεση με τα κανάλια SK2, πρωτεΐνες που ρυθμίζουν τη νευρωνική διέγερση. Ελλείψει εντερικών μικροβίων, αυτά τα κανάλια δεν λειτουργούσαν σωστά, οδηγώντας σε υπερβολική νευρωνική δραστηριότητα και αυξημένο άγχος.

Ο αναπληρωτής καθηγητής Shawn Je από το Πρόγραμμα Νευροεπιστήμης και Διαταραχών Συμπεριφοράς του Duke-NUS εξήγησε ότι «τα ευρήματα αποκαλύπτουν τη συγκεκριμένη και περίπλοκη νευρική διαδικασία που συνδέει τα εντερικά μικρόβια με την ψυχική υγεία. Ουσιαστικά, η έλλειψη αυτών των μικροβίων διαταράσσει τον τρόπο λειτουργίας του εγκεφάλου, ιδιαίτερα σε περιοχές που ελέγχουν τον φόβο και το άγχος, οδηγώντας σε αγχώδη συμπεριφορά».

Για να κατανοήσουν καλύτερα το ρόλο των μικροβίων σε αυτή τη διαδικασία, οι ερευνητές εισήγαγαν ζωντανά μικρόβια σε ποντίκια χωρίς μικρόβια. Αυτό μείωσε την αυξημένη νευρωνική δραστηριότητα στη βασολατρική αμυγδαλή και, συνεπώς, τη δραστηριότητα των διαύλων SK2, με αποτέλεσμα τα ποντίκια να παρουσιάσουν σημαντικά μειωμένη αγχώδη συμπεριφορά. Οι ερευνητές χορήγησαν, επίσης, στα ποντίκια, θεραπεία με ινδόλες, διαπιστώνοντας ότι η παρέμβαση αυτή μείωσε τη δραστηριότητα στη βασολατρική αμυγδαλή και, κατ’ επέκταση, την αγχώδη συμπεριφορά.

Ο καθηγητής Sven Pettersson από το Τμήμα Έρευνας του Εθνικού Ινστιτούτου Νευροεπιστήμης της Σιγκαπούρης δήλωσε: «Τα διαφορετικά επίπεδα ινδόλης που κυκλοφορούν στο πλάσμα του αίματος μπορεί να αντικατοπτρίζουν διαφορετική ευαισθησία και ευπάθεια σε στρεσογόνες καταστάσεις και, επομένως, μεταβλητό κίνδυνο εμφάνισης αγχώδους διαταραχής».

Ο καθηγητής Patrick Tan, ανώτερος αντιπρύτανης για την έρευνα στο Duke-NUS, δήλωσε: «Τα ευρήματα υπογραμμίζουν τις βαθιές εξελικτικές σχέσεις μεταξύ μικροβίων, διατροφής και λειτουργίας του εγκεφάλου. Αυτό έχει τεράστιες δυνατότητες για τους ανθρώπους που πάσχουν από καταστάσεις σχετικές με το άγχος, όπως οι διαταραχές ύπνου. Είναι μια υπενθύμιση ότι η ψυχική υγεία δεν είναι μόνο στον εγκέφαλο – είναι και στο έντερο».

Η ομάδα ελπίζει τώρα να διερευνήσει κλινικές δοκιμές για να διαπιστώσει αν τα προβιοτικά ή τα συμπληρώματα με βάση την ινδόλη μπορούν να χρησιμοποιηθούν αποτελεσματικά στον άνθρωπο ως φυσική θεραπεία του άγχους. Εάν επιτύχει, αυτό θα μπορούσε να σηματοδοτήσει την αρχή μιας νέας εποχής στη φροντίδα της ψυχικής υγείας, παρέχοντας μια ασφαλέστερη και πιο ολιστική εναλλακτική λύση στα παραδοσιακά ψυχιατρικά φάρμακα.